Een grote groep analisten ziet nog heel wat slecht nieuws op macro-economisch niveau in 2009. De trend in de voorspellingen is de verwachting dat de problemen in de huizenmarkt zullen aanblijven nu de huishoudens het steeds moeilijker krijgen en de banken relatief overladen blijven met schulden. Opmerkelijk is de toon
over de aandelenmarkt. Het gros van de analisten ziet heel wat aantrekkelijk geprijsde ondernemingen en spreken over een nakend herstel. Zij spreken niet over een veranderende economie met minder krediet. Lage inflatie en een vrijere fiscale politiek beschouwen ze als de belangrijkste ondersteuners van het mogelijke herstel.
Ook bij Goldman Sachs gaan analisten uit van een herstel van de aandelenmarkten over het komende jaar. Na een slechte maand januari ziet Goldman Sachs de aandelenmarkten een rally inzetten en voorspelt zij een stijging van dertig tot vijftig procent over 2009. Goldman Sachs zegt de voorkeur te hebben voor sectoren waar opkomende markten een belangrijke rol spelen.
De markt denkt daar – op dit moment – duidelijk anders over. De mening van obligatiereus Pimco, die bij de markt aansluit en stelt dat we zullen moeten leren leven met minder krediet, lijkt me dan ook niet onredelijk. De lamme reactie van de aandelenmarkten op de extreem lage rente die de Amerikaanse centrale bank, op dit moment rekent, onderstreept die bezorgdheid.
Dat is natuurlijk gerekend zonder tussenkomst van de overheden. De nieuwe Amerikaanse president liet al verstaan er stevig tegenaan te gaan en de economie een flinke duw in de rug te zullen geven. Met extra investeringen bovenop de 800 miljard dollar aan de bank- en autosector wil Barack Obama het herstel inzetten. Of dit de juiste aanpak is, zullen we pas nadien kunnen beoordelen. De schuldgraad ligt in heel wat Westerse economieën zo hoog, dat de initiële overheidshulp wel eens gebruikt kan worden om bestaande schulden af te lossen, in plaats van opnieuw te gaan consumeren. Die piste is niet ondenkbaar. Banken zijn nog steeds erg voorzichtig om elkaar geld te lenen, zelfs voor zeer kredietwaardige ondernemingen is het moeilijk om het nodige kapitaal te vinden en de zwaar met schulden beladen consument komt helemaal achteraan in de rij voordat hem opnieuw kredieten worden toebedeeld. Eerst moet dus de bestaande schuld afbetaald worden, daarna kan gedacht worden over nieuwe. De economie wordt dan wel niet onmiddellijk geholpen, maar ze wordt wel gezonder, wat me op lange termijn een niet onbelangrijke evolutie lijkt.
Daarnaast is er nog de bezorgdheid om olie, de wereldwijde voedselproblemen die maar niet opgelost geraken en de almaar ouder wordende Westerse bevolking.
Of die thema’s het komende jaar de beurs zullen overheersen, valt nog af te wachten. Over olie zijn de verwachtingen in ieder geval gemengd. De recente sterke daling reageert op de verslechterende verwachtingen voor de toekomst. Deze zomer was de sterke vraag nog de boosdoener voor de extreme olieprijzen, nu is het de zwakke vraag. Het verlagen van het aantal opgepompte vaten per dag door de OPEC, het kartel van olieproducerende landen, zorgde begin december alvast niet voor de bedoelde prijsstijging. Neen, de olieprijs zakte nog verder door. Die lage prijs in combinatie met de verslechterende economie heeft ervoor gezorgd dat vandaag verschillende ondernemingen hun geplande investeringen in onder meer alternatieve energie niet begonnen zijn of hebben stopgezet. Hoofdeconoom Geert Noels van Petercam zegt op de website van de krant de Tijd dat hierdoor een “tijdbom” onder onze economie wordt gelegd.
2009 belooft een boeiend jaar te worden, ook voor de overheden. Het zal niet gemakkelijk worden om de economie te stimuleren zonder opnieuw een bubbel te creëren. Het effect van de overheidsstimuli blijft moeilijk in te schatten. Een verbetering van de economie zorgt naar alle waarschijnlijkheid voor een stijgende olieprijs, wat de inflatie (net zoals eerder in 2008) omhoog duwt. Of de rente dan op het huidige lage niveau kan blijven, valt nog maar af te wachten. De rente laten stijgen, zorgt dan weer voor een afkoeling van de economie. Het is duidelijk: ook voor de belegger zal 2009 niet gemakkelijk worden. Pas als de aandelenmarkten geloven in het economische herstel, zal ook uw portefeuille herstellen. Daarom is het belangrijk om zowel de economie als de financiële markten goed op te volgen. De onzekerheid van het afgelopen jaar blijft zich nog wel enige tijd voortzetten. Er is nog tijd genoeg om volledig in de markten te stappen.