Verborgen ESG risico’s: zo ontdekt u kwetsbaarheden in uw portefeuille

Als een bedrijf milieuschade veroorzaakt, een gevaarlijk product op de markt brengt, werknemers niet goed behandelt of betrokken is bij een boekhoudschandaal, loopt u als belegger een risico. Onderzoek van Morningstar legt ESG-risico’s bloot waar beleggers zich wellicht minder bewust van zijn.

Ronald van Genderen 10 augustus, 2021 | 11:51
Facebook Twitter LinkedIn

ESG-risico’s zijn nauwelijks meer weg te denken uit het raamwerk waar beleggers hun beleggingen mee beoordelen. Desondanks is er geen eenduidige definitie voor wat een ESG-risico is en kennen we verschillende risicovormen. Voor de een is het reputatieschade; voor sommigen komt het risico meer uit de hoek van regelgeving, terwijl het voor weer anderen allemaal draait om financiële materialiteit.

Hoe je het wendt of keert, wanneer een bedrijf milieuschade veroorzaakt, een gevaarlijk product op de markt brengt, werknemers niet goed behandelt of betrokken is bij een boekhoudschandaal, dan is dat uiteindelijk een ESG-risico. Deze problemen zijn van invloed op de bedrijfsresultaten en de waarde van de activa en daarmee zijn ESG-risico’s relevant voor beleggers.

Stijgende verwachtingen
Ondertussen is er de afgelopen jaren steeds meer afstand genomen van het aandeelhouderskapitalisme en wordt het stakeholderkapitalisme als mainstream concept omarmd. Bedrijven hebben daarmee niet alleen te maken met stijgende verwachtingen van aandeelhouders, maar ook van consumenten, werknemers, gemeenschappen en overheden.

Onder de ESG-risico’s is klimaatverandering in ieder geval voor veel beleggers één van de belangrijkste kwesties. Larry Fink, CEO van BlackRock, sprak voor velen toen hij in 2020 in zijn jaarlijkse brief aan CEO’s schreef: "Klimaatrisico is investeringsrisico", of het nu fysiek, regelgevend of de mogelijkheid van waardeloze activa is. Bedrijven opereren tegenwoordig in een wereld van routekaarten voor decarbonisatie en beloftes om CO2-neutraal te opereren, waardoor bedrijfsmodellen die afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen onder druk komen te staan.

Minder bewust
Voor het beheersen van ESG risico’s kunnen beleggers echter niet volstaan met het limiteren van de blootstelling van een portefeuille aan fossiele brandstoffen. Een recent onderzoek van Morningstar legt enkele ESG risico’s bloot waar beleggers zich wellicht minder bewust van zijn.

In het onderzoek wordt een breed arsenaal aan Morningstar indices geanalyseerd op ESG-risico door gebruik te maken van onder andere de Morningstar Sustainability Rating (een maatstaf voor ESG-risico’s) en Morningstar Portfolio Carbon Metrics (onder andere een indicator voor de CO2-voetafdruk). Hoewel het onderzoek zich toespitst op indices uit de stal van Morningstar, kunnen de waargenomen risico’s evenzeer aanwezig zijn in indices van andere aanbieders en in portefeuilles van fondsen.

Allereerst blijkt dat beleggen in waarde-aandelen en in small-caps gepaard gaat met een verhoogd ESG-risico in vergelijking met groei-aandelen en large-caps. Zowel waardebeleggen als small-cap beleggen zijn wijdverbreide benaderingen waarbij beleggers beogen de bijbehorende factorpremies binnen te halen. Waar zij zich misschien niet of minder van bewust zijn, is dat hun portefeuilles mogelijk ook een hoger ESG-risico met zich meebrengen dan de bredere markt.

Sectorverschillen
Het hogere ESG-risico en de grotere CO2-voetafdruk voor waarde-aandelen en small-caps wordt met name veroorzaakt door verschillen in sectorblootstellingen. De sectoren energie, nutsbedrijven, grondstoffen en industrie hebben van de 11 economische sectoren die Morningstar onderscheidt, de hoogste ESG-risico’s. Verrassend genoeg bleken grondstof- en nutsbedrijven op sectorniveau zelfs CO2-intensiever dan de energiesector. Waardebeleggen heeft juist de neiging om deze sectoren te overwegen.

De small-cap indices bleken ook meer dan de brede markt belegd te zijn in de sectoren energie, grondstofffen en nutsbedrijven. Hoewel ook de blootstelling aan biotechtbedrijven bijdraagt aan de hogere ESG-risico’s, onder andere op het gebied van productkwaliteit en -veiligheid, toegang tot gezondheidszorg en bedrijfsethiek.

Dividendbeleggen en ESG
Gerelateerd aan de hogere ESG-risico’s en grotere CO2-voetafdruk voor waardebeleggen is de neiging tot verhoogde risiconiveaus bij dividendbeleggen. Bijvoorbeeld, de wereldwijde Morningstar Dividend Yield Focus index kent een aanzienlijke weging in energiebedrijven, waaronder Exxon, Chevron en Philips 66, en nutsbedrijven, zoals Duke Energy, Southern Co en Dominion.

Deze bedrijven hebben een aantrekkelijk dividendrendement, maar dragen ook bij aan een slechter ESG-profiel. Binnen dividendbeleggen kan wel onderscheid worden gemaakt tussen zogenaamde hoog-dividend aandelen en dividendgroeiers, waarbij laatstgenoemde categorie over het algemeen een betere ESG-score kent dan de eerste categorie.

Verborgen risico groene portfolio
Zelfs een op duurzaamheid gerichte portefeuille kan verborgen ESG-risico's met zich meebrengen, zo blijkt uit het onderzoek. De hernieuwbare energie-indices van Morningstar zijn gericht op bedrijven die betrokken zijn bij zon, wind en andere schone energiebronnen. Hoewel menig belegger intuitief een uitmuntend ESG-plaatje verwacht, bleek bijvoorbeeld de Morningstar Global Markets Renewable Energy Index, de meest inclusieve variant, ongeveer 10 keer koolstofintensiever dan de brede wereldwijde aandelenmarkt. Daarnaast is de index ook aanzienlijk risicovoller vanuit ESG-perspectief.

Meerdere factoren zorgen voor deze opmerkelijke constatering. Ten eerste zijn veel bedrijven betrokken bij zowel fossiele brandstoffen als groene oplossingen. De grote hoeveelheid nutsaandelen in de index omvat bijvoorbeed koolstofintensieve bedrijven als China Power, RWE en AES. Ten tweede kan een bedrijf zich richten op producten en diensten die klimaatvriendelijk zijn maar ook koolstofintensieve activiteiten hebben. Dit is het geval bij industriële bedrijven zoals Sunrun, Schweiter Technologies en Nankai Electric Railway.

Tot slot is er nog Tesla: een belangrijke indexnaam en hoewel de elektrische auto's van Tesla emissievrij zijn, is er sprake van andere ESG-gerelateerde risico's. Zo kent het bedrijf problemen op het gebied van arbeidsrelaties en productbeheer. Daarnaast is corporate governance een punt van zorg, aangezien CEO Elon Musk, die meer dan 20% van de Tesla-aandelen bezit, zich op problematische wijze heeft geuit in het openbaar en zijn aandelen Tesla heeft gebruikt als onderpand voor persoonlijke leningen.

Facebook Twitter LinkedIn

Over de auteur

Ronald van Genderen

Ronald van Genderen  is fondsanalist bij Morningstar Benelux

© Copyright 2024 Morningstar, Inc. Alle rechten voorbehouden.

Voorwaarden        Privacybeleid        Cookie Settings        Beleidsdocumenten