De energiecrisis van 2022 heeft technologieën voor het afvangen van CO₂ onder de aandacht gebracht. Die halen bestaande CO₂ uit de atmosfeer en helpen zo om de uitstoot te verminderen. Dit kwam in beeld toen het wereldwijde gebruik van steenkool toenam, omdat Rusland zijn gasproductie verminderde. Steenkool bevat meer veel meer CO₂ dan olie of gas en is verreweg de grootste bron van koolstofdioxide-emissies in het wereldwijde energiesysteem. Volgens schattingen van het Internationaal Energie Agentschap (IEA) is de uitstoot in 2022 met 1,2% gestegen en voor het eerst in de geschiedenis uitgekomen op meer dan 8 miljard ton in één jaar.
Het IEA verwacht dat het gebruik van steenkool voorlopig zal blijven in opkomend Azië. Daarom hebben sommige regeringen besloten om de ontwikkeling van afvangtechnologieën te versnellen. Want het aanhoudend verstoken van steenkool vormt een risico voor de doelstelling van de Europese Unie om in 2050 per saldo nul uitstoot te bereiken (net-zero).
Met name Duitsland is méér steenkool gaan stoken om Russisch aardgas te vervangen, maar is geïnteresseerd in koolstofafvang. In de eerste week van 2023 kwamen de Duitse en Noorse regeringen overeen om samen te werken om de inzet van technologieën voor koolstofafvang en -opslag te versnellen. De Europese Commissie voorgesteld een EU-kader op te zetten voor de certificering van CO₂-afvang.
Ondertussen hebben de Verenigde Staten de Inflation Reduction Act aangenomen, die voorziet in grote investeringen in het verminderen van de koolstofemissies en het bestrijden van klimaatverandering. Bovendien lanceerden de VS in het vierde kwartaal van 2022 vier programma's die gericht zijn op investeringen in de particuliere sector, het stimuleren van vooruitgang in monitoring voor nieuwe technologieën en subsidies aan nationale en lokale overheden om producten aan te schaffen en te gebruiken die zijn ontwikkeld op basis van vastgelegde koolstofemissie-waarden.
Rol van durfkapitaal
Durfkapitaal heeft al kansen gezien in technologieën voor koolstofafvang. Volgens PitchBook trotseerde deze business de negatieve trends van het lastige jaar 2022 en kwamen durfinvesteringen op hetzelfde niveau uit als in 2021. Het gaat dan om initiatieven op het gebied van onder meer het afvangen, benutten en opslaan van CO₂; koolstofrechten en fintech; CO₂-vermindering in industrie en landbouw en CO₂ -vrij maken van de bouwsector. Het aantal deals vertoonde een lichte stijging in 2022 naar 734 van 704 in 2021; de dealwaarde daalde licht van $ 14,1 miljard naar $ 13,8 miljard.
Technologieën en doelen
Voor afvang, opslag, transport en gebruik van CO₂ uit de atmosfeer zijn technologieën in ontwikkeling die het mogelijk maken om de CO₂-emissies van grote uitstoters zoals energiecentrales, raffinaderijen en andere industriële faciliteiten te verminderen, of zelfs om bestaande CO₂ helemaal uit de atmosfeer te halen.
Als het eenmaal is afgevangen, wordt het samengeperst tot een vloeibare toestand, getransporteerd en geïnjecteerd in diepe geologische formaties, om permanent te worden opgeslagen in uitgeputte olie- en gasreservoirs, steenkoollagen of diepe zoute watervoerende lagen. Vaak kan afgevangen CO₂ worden gebruikt als input voor commerciële producten en diensten zoals cement en plastic of synthetische bandstoffen.
In het rapport "Net Zero by 2050. A Roadmap for the Global Energy Sector" voorspelt het IEA dat de koolstofafvangvolumes "de komende vijf jaar marginaal zullen toenemen ten opzichte van het huidige niveau" van ongeveer 40 ton CO₂-equivalent per jaar. Daarna volgt naar verwachting een snelle expansie in de volgende 25 jaar naarmate beleid en maatregelen vruchten afwerpen. Tegen 2030 wordt wereldwijd 1,6 GT CO₂ per jaar afgevangen, verwacht het IEA, oplopend tot 7,6 GT CO₂ in 2050. Het IEA denkt dat 95% van de totale CO₂-afvang in 2050 in permanente geologische opslag terecht zal komen en 5% zal worden gebruikt om synthetische brandstoffen te produceren.
Durfkapitaal of beursnotering?
Onderzoekers werken hard aan de ontwikkeling van nieuwe technologieën om CO₂ af te vangen. Een voorbeeld is het door de EU gefinancierde Advanced Atmospheric Carbon-Capture Technology-initiatief. Het heeft een nieuw apparaat ontworpen om CO₂ rechtstreeks uit de lucht op te vangen. Dit filtert CO₂ uit de lucht en gebruikt vacuüm en warmte om de materialen te regenereren, waarbij pure CO₂ wordt geproduceerd.
Om van de prototypefase naar de implementatie te gaan, hebben deze projecten financiering nodig, en particuliere markten zijn een belangrijke bron, en durfkapitalisten hebben het afgelopen jaar interesse getoond in technologieën voor koolstofafvang. In het vierde kwartaal van 2022 haalde Svante, een in Canada gevestigd hardwarebedrijf voor koolstofafvang, bijvoorbeeld $ 318,0 miljoen op in een deal onder leiding van Chevron Technology Ventures, het onderdeel van de Amerikaanse oliereus dat innovatie ondersteunt.
Sommige bedrijven in de branche zijn al overgestapt van particuliere naar publieke markten. Bijvoorbeel LanzaTech Global dat half februari 2023 zijn beursgang had op de Nasdaq. Het werd opgericht in 2005 en zet afvalkoolstof om in materialen zoals duurzame brandstoffen, stoffen, verpakkingen en andere producten. Het bedrijf beoogt de manier waarop de wereld koolstof gebruikt te veranderen om een nieuwe circulaire koolstofeconomie te creëren, waarin koolstof wordt hergebruikt in plaats van verspild en vervuiling tot het verleden behoort.
Een ander voorbeeld is Origin Materials dat ook in februari 2023 naar de beurs ging. Het is een bedrijf in koolstofnegatieve materialen. Het platform zet de koolstof in biomassa om in bruikbare materialen, terwijl de behoefte aan fossiele bronnen wordt geëlimineerd en koolstof wordt vastgelegd in het proces. Koolstofnegatief materiaal betekent dat er tijdens de hele levenscyclus meer koolstof wordt weggehaald dan er wordt uitgestoten.
In sommige gevallen komt financiering voor startups die baanbrekende koolstofafvangtechnologieën ontwikkelen, van grote energiebedrijven. In december 2022 leidde Equinor Ventures, de innovatie-businessunit van het Noorse Equinor (EQNR), een deal van $ 12 miljoen voor Captura, dat een gepatenteerde elektrolyse-technologie gebruikt die werkt op hernieuwbare energiebronnen om koolstofdioxide uit zeewater te halen en vervolgens CO2-vrij water terug te laten stromenin de oceaan. Captura is opgericht in 2021 en voert momenteel als proefproject oceaanproeven uit met zijn technologie. De bedrijfswaardering is ongeveer $ 29 miljoen (PitchBook-gegevens per 28 december 2022).
Fondsbeleggen in nieuwe technologieën
Voor beleggers die geïnteresseerd zijn in de toekomstige technologieën voor het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen en de overgang naar een koolstofarme omgeving, zijn er beleggingsfondsen die specifiek beleggen in aandelen van bedrijven die actief zijn in schone energie en schone technologiesen. Dit omvat hernieuwbare energieën zoals wind-, zonne-, waterkracht-, golf- en geothermische energie, evenals verbeteringen aan de netinfrastructuur en distributie, energie-opslag en innovatieve technologieën zoals koolstofafvang en -opslag.
Het grootste fonds voor schone energie en technologie in Europa is Vontobel Clean Technology dat een Morningstar Analyst Rating van Bronze draagt. Morningstar's fondsanalist Ronald van Genderen: “Het universum waarin kan worden belegd, wordt bepaald door een thematisch raamwerk dat van kracht is sinds de start van de strategie in 2008. Elke potentiële belegging moet ten minste 20% van de omzet of winst halen uit een van de zes impactpijlers: levenscyclusbeheer, hulpbronnenefficiënte industrie, bouwtechnologie, infrastructuur voor schone energie, emissiearm transport en schoon water.”
De een op een na grootste is de L&G Clean Energy ETF die een wereldwijde index volgt van aandelen van bedrijven die actief zijn in schone energie in diverse stadia van de waardeketen. Deze ETF heeft een Morningstar Analyst Rating van Gold (as of March 27, 2023).
Beleggers moeten zich er goed van bewust zijn van het feit dat fondsen op het gebied van schone energie en technologie zeer sectorspecifiek zijn en doorgaans geconcentreerde portefeuilles hebben en bovendien vaak een voorkeur hebben voor mid- en small-capaandelen.
.jpg)
