Toch zijn er wel degelijk fondsen die een indrukwekkend lang track record hebben. Kijkend naar de historie van het fenomeen beleggingsfonds zal het niet verbazen dat onder deze selecte groep fondsen opmerkelijk veel Nederlandse fondsen te vinden zijn.
Het beleggingsfonds is namelijk een Nederlandse uitvinding. Abraham van Ketwich introduceerde in 1774 het eerste beleggingsfonds ter wereld. Op 7 juli dat jaar plaatste hij een advertentie waarin hij de oprichting van het eerste beleggingsfonds, 'Eendragt maakt Magt' aankondigt.
De naam van het fonds zegt al veel over de strategie: beleggen voor gezamenlijke rekening om het risico te delen en beter te presteren. Het fonds ging ervan uit dat spreiding het beste middel was om onverwachte koersdalingen het hoofd te bieden.
'Crisis bleek goede voedingsbodem'
'De oprichting van het eerste beleggingsfonds was een reactie op een crisis het jaar daarvoor. Ook toen bleek een crisis een goede voedingsbodem voor productinnovatie', vertelde Cherelt Kroeze van Stichting Capital Amsterdam vorig jaar ter ere van het 240-jarig bestaan van het beleggingsfonds.
Overleven deed het fonds echter niet en het duurde nog tot na de Grote Depressie voordat beleggingsfondsen hun definitieve intrede in de portefeuille van beleggers deed.
Robeco NV
Robeco NV is met een leeftijd van ruim 82 jaar een van de oudste beleggingsfondsen ter wereld. In de database van Morningstar zijn wereldwijd slechts negentien nog actieve beleggingsfondsen die kunnen bogen op een langer track record.
De oprichting van de Robeco Groep en het fonds Robeco NV is terug te voeren tot de Club Rotterdam. Deze zakenclub was een initiatief van de Rotterdamse reder J. van Hoey Smith en had haar eerste bijeenkomst op 20 september 1928. Op 3 september 1929 presenteerde de vooraanstaande Rotterdammer Karel Paul van der Mandele tegenover de clubleden het idee om een beleggingsmaatschappij op te richten. De doelstelling was om het Rotterdamse bedrijfsleven te steunen en om het in een later stadium toegankelijk te maken voor particuliere beleggers. Die kregen zo de mogelijkheid om te beleggen in een goed gespreide, collectief beheerde portefeuille, zoals de tweede man van de maatschappij Willem Cornelis Mees had gewenst.
Op 4 december 1929 wordt het syndicaat Rotterdamsch Beleggingsconsortium gevormd onder leiding van secretaris Lodewijk Willem Ernst Rauwenhoff, waarmee het de eigenlijke voorloper van Robeco NV is. Het syndicaat telde 38 deelnemers, die gezamenlijk 1,8 miljoen gulden hadden gestort. Het belegd vermogen is sindsdien fors gegroeid. Eind juli van dit jaar had het Robeco-fonds circa 3,5 miljard onder zijn hoede.
Gewijzigd beleggingsbeleid
In de loop der jaren is er ook het een en ander gewijzigd aan het beleggingsbeleid, weet Morningstar-analist Ronald van Genderen. 'Bij de oprichting van het Robeco-fonds werd het portefeuillebeleid bepaald op basis van de economische conjunctuur, wat dus een top-down benadering impliceert. Vandaag de dag beheert Robeco NV zijn portefeuille volgens een bottom-up aanpak.'
Het wereldwijde aandelenfonds was bovendien opgezet als actief beleggingsfonds, maar is dat niet altijd echt geweest. 'In 1996 werd de maximale tracking error gesteld op 3 procent, waarmee de ruimte voor echt actief beheer zeer beperkt was. Geleidelijk aan is deze bewegingsvrijheid opgeschroefd, wat in 2009 leidde tot het besluit om de tracking error te vergroten naar 5 procent en de active share te vergroten.'
BNP Paribas OBAM
Dit fonds werd op 1 november 1936 opgericht met als doel het vermogen van Franse nonnenkloosters veilig te stellen voor confiscatie door de Franse overheid. De volledige naam luidde Onderlinge Beleggings- en Administratie Maatschappij, kortweg en tegenwoordig bekend onder OBAM.
In 1954 kreeg het fonds een beursnotering. De beheerders Beels & Co werden overgenomen door de bank Mees & Zoonen. Die onderneming fuseerde in 1966 tot Bank Mees & Hope. Op haar beurt ging deze bank op in MeesPierson, welke in 1997 door ABN AMRO werd verkocht aan Fortis. De investment management-activiteiten zouden uiteindelijk overgaan naar BNP Paribas.
Opvallend is dat gedurende de lange historie, het aantal beheerders van OBAM zo’n beetje op één hand te tellen is. zegt Van Genderen. 'In die stabiliteit lijkt de afgelopen jaren echter wat verandering gekomen. In de meer recente geschiedenis van het fonds werd OBAM vooral groot onder het beheer van Rolf Stout. Hij stond twintig jaar lang aan het roer van het fonds, maar gaf na een turbulente periode waarin het fonds extreme pieken en dalen kende het stokje eind 2010 over aan Peter Ranty. Ranty maakte op dat moment all geruime tijd deel uit van het team. Een succes werd het niet en na twee jaar gaf Ranty de leiding al weer over aan de kort daarvoor tot het team toegetreden Sander Zondag.'
Zondag (foto) greep in bij het fonds. Er is nu meer sprake van een teambenadering waarin de leden sectorverantwoordelijkheid dragen en waarbij iedere sector door twee analisten wordt gevolgd. Teamleden dragen nu persoonlijk meer verantwoordelijkheden. Onder Stout lag de uiteindelijke beslissingsbevoegdheid voornamelijk bij hemzelf, terwijl de coverage minder scherp gedefinieerd was. Sinds Zondag de touwtjes in handen heeft, lijken de prestaties te verbeteren.
Delta Lloyd
Het Delta Lloyd Investment Fund werd opgericht op 8 november 1960. Sinds het provisieverbod in Nederland van kracht werd op 1 januari 2014 is dit fonds alleen nog beschikbaar voor verzekeringsklanten. Voor particuliere beleggers is het Delta Lloyd Global Fund beschikbaar als distributievergoedingvrije variant van het fonds.
Het fonds werd opgericht als een wereldwijd beleggend fonds in met name large-caps. Die focus is sinds januari 2014 opgeschoven naar meer kleinere ondernemingen, zegt Van Genderen: 'De belangen in Europa en Azië vertonen meer een voorkeur voor mid-caps, in de Verenigde Staten valt de voorkeur vooralsnog echter op large-caps, waaronder bijvoorbeeld Google, Exxon en JPMorgan. Het fonds zit dan ook nog midden in een veranderingsproces om een wereldwijd mid-cap aandelenfonds te worden. Dit maakt het evalueren van de prestaties een uitdaging.'
Vergeleken nog met de MSCI World Index weet het fonds sinds 2014 de analist niet te imponeren.
Rolinco
Rolinco is een beleggingsfonds dat sinds de oprichting in 1965 meerdere keren van beleggingsstrategie en beheerders is gewisseld. Dit heeft duidelijk gevolgen gehad voor het karakter van het fonds, aldus de fondsanalist van Morningstar.
'Rolinco was van origine bedoeld om beleggers blootstelling aan groeiaandelen te bieden. De propositie moest zich duidelijk onderscheiden van het Robeco-fonds dat zich op waarde- en groeiaandelen richt. Rolinco slaagde daar echter lange tijd niet in.'
Het duurde tot 2008 voordat er een radicale verandering kwam. Rolinco werd omgebouwd van een fonds dat direct in aandelen belegde naar een fund-of-funds, dat zich richtte op groeithema’s en uitsluitend kon beleggen in de sector- en themafondsen van Robeco. Hierdoor kwam Rolinco meer los te staan van Robeco, maar het was nog steeds geen groeifonds. In oktober 2013 werd de strategie wederom omgegooid en ging Rolinco weer rechtstreeks in aandelen beleggen. Robeco’s Trend-team voedt Rolinco met beleggingsideeën voor typische groeitrends zoals 3D printen, alternatieve energie en de digitale consument.
Threadneedle American Fund
Het Threadneedle American Fund bestaat sinds 1968, maar heeft begin vorig jaar een significante wijziging gezien in het beheer van het fonds. Van Genderen: 'In januari 2014 kondigde Colombia Threadneedle het aftreden van beheerder Cormac Weldon aan. Weldon was de laatste drie jaar de verantwoordelijke voor dit fonds en was al zeventien jaar onderdeel van het aandelenteam van Threadneedle. Weldon stapte over naar rivaal Artemis, en nam een groot deel van de analisten die voor hem werkten in zijn kielzog mee. Dit zadelde Threadneedle met een moeilijke taak op om het vertrokken team te vervangen.'
Het Britse fondshuis handelde snel door Nadia Grant aan te stellen als beheerder. Grant heeft veertien jaar ervaring opgedaan bij JP Morgan en heeft zich gedurende haar loopbaan vooral bezig gehouden met Amerikaanse aandelen. De opbouw van het analistenteam kreeg gestalte door het aantrekken van nieuwe analisten en door collega’s uit andere geledingen binnen Threadneedle en Columbia Management toe te voegen.
Columbia Management is een Amerikaanse vermogensbeheerder die net als Threadneedle eigendom is van Ameriprise Financial en recent is samengevoegd tot Columbia Threadneedle.
In de toekomst zal het Amerikaanse analistenteam van Columbia nauwer samenwerken met het in Londen gevestigde team van Threadneedle. Dit kan een extra boost betekenen voor het team, zegt Van Genderen. De veranderingen nopen echter wel enige voorzichtigheid. Daarom is de Morningstar Analyst Rating voor dit fonds verlaagd van bronze naar neutral.
Top 5 van oudste nog actieve fondsen (kwalitatieve selectie van Morningstar):
Rendementen tot en met augustus, geannualiseerd en in procenten.
Bron: Morningstar
Bekijk ook eerdere top 5-lijstjes
Blockbuster fondsen obligaties
Dit artikel is een co-productie van Morningstar en Fondsnieuws en verscheen ook op fondsnieuws.nl.
